GPS en AIS instellen
Vanaf de 2020 Classic versie is het mogelijk om AIS te koppelen met de Waterkaarten software op Windows. Hiervoor was het nodig om de module die de GPS verwerkt compleet te herschrijven. Ook de pagina om de GPS (en AIS) in te stellen is hiervoor aangepast. Vanaf versie 0.11.01 is het ook mogelijk om AIS via TCP te koppelen met uw boordnetwerk.
Voor u begint
Een GPS en een AIS werkt met de zogenaamde NMEA standaard. NMEA0183 om precies te zijn. Alvorens de GPS en AIS aan te sluiten installeert u eerst de driver of het stuurprogramma dat de fabrikant van de GPS en AIS meelevert. Windows 8 en Windows 10 zijn vrij kieskeurig. Installeer daarom uitsluitend de driver die hoort bij uw versie van Windows. Raadpleeg de website van de fabrikant van uw GPS en AIS om te kijken welke de juiste driver is en hoe deze te installeren. Sluit pas daarna de GPS en AIS aan via een USB kabel en een USB poort van uw PC.
Een GPS en AIS via USB kan ook maar met één programma tegelijk communiceren. Dus sluit elk ander programma dat de GPS of AIS wil gebruiken voor u de Waterkaarten software start. Er bestaan oplossingen waarbij de GPS en AIS wel met meerdere programma's tegelijk kunnen communiceren. Dat kan software matig met software die het signaal omzet naar meerdere virtuele poorten of door de GPS en AIS aan te sluiten op een boordnetwerk en de gegevens via TCP in te lezen.
Als u nu de Waterkaarten software start gaat u naar de Instellingen en kies de nieuwe pagina Apparatuur. Hier ziet u twee kolommen. De eerste is voor het instellen van een losse GPS en de tweede is voor het instellen van de AIS Ontvanger of een AIS Transponder (met GPS). In elke kolom ziet u welke poorten beschikbaar zijn. Ziet u niet alle poorten of geen poort dan is de driver vermoedelijk niet juist geïnstalleerd of is de GPS en/of AIS niet goed aangesloten. Een GPS muis krijgt in principe de stroom (voeding) via de USB kabel en heeft meestal geen extra stroom aansluiting nodig. Er bestaan AIS ontvangers die ook genoeg hebben aan voeiding via de USB kabel. Een USB Transponder heeft vaak nog een eigen extra stroomaansluiting nodig om goed te werken. Sommige AIS Transponders werken alleen als ontvanger als er bijvoorbeeld niet voldoende stroom is. Raadpleeg de handleiding van uw AIS.
Hieronder leest u voor welke configuratie u wat moet en kan
instellen. Een AIS Transponder is een AIS ontvanger en zender in
één. Een AIS Transponder zendt uw eigen positie uit. Daarvoor moet
de AIS Transponder een interne GPS hebben of zijn aangesloten op een
losse GPS. Dat moet rechtstreeks en kan niet via de Waterkaarten
software. Een AIS Transponder kan het signaal van de GPS wel
doorgeven aan de Waterkaarten Software. Zorg er voor dat u weet wat
voor een AIS u heeft en gebruik de meegeleverde software om uw AIS
Transponder ook correct in te stellen.
Zorg er voor dat u
weet op welke poort uw GPS en AIS zijn aangesloten. Dat kunt u snel
testen door even één stekker uit een USB poort te halen. De
Waterkaart software detecteert deze verandering en de lijstjes met
beschikbare poorten worden bijgewerkt. Sluit de stekker daarna weer
aan.
Alleen één GPS
Selecteer de beschikbare poort in de linker kolom (1.) en klik op Start GPS ontvanger. Na enkele seconden tot minuten moet een positie verschijnen in het daarvoor bestemde vakje in de bovenste balk. Ook moet onder het antenne symbool en boven de Start knop een balk(je) gaan knipperen als indicatie dat er ontvangst is. Als u wilt dat de GPS een volgende keer automatisch met deze instellingen start dan zet u het betreffende vinkje aan.
Alleen een AIS Ontvanger
Selecteer de beschikbare poort in de AIS kolom (2.) en klik op
Start AIS ontvanger. Na enkele seconden tot minuten moet onder het
antenne symbool en boven de Start knop een balk(je) gaan knipperen
als indicatie dat er ontvangst is. Omdat een AIS op een hogere
baudrate werkt als een GPS kan het zijn dat de software even een
'zin' mist en de AIS niet direct herkend wordt. Klik dan nogmaals op
de knop Start AIS Ontvanger. Als u wilt dat de AIS een volgende keer
automatisch met deze instellingen start dan zet u het betreffende
vinkje aan.
Zorg ook dat het vinkje bij Gebruik AIS Targets aan
staat (3.). Schakel nu naar de kaart en na verloop van tijd moeten
er targets op de kaart verschijnen. In de kolom helemaal links kunt
u klikken op het Target symbool en dan ziet u de lijst van alle
ontvangen AIS Targets (andere schepen binnen het bereik van de
ontvanger).
Vergeet u niet om het vinkje bij Gebruik AIS Targets aan te zetten anders verschijnen de andere schepen niet op de kaart (5.).
GPS en AIS Ontvanger
In de linker kolom voor de GPS (1.) selecteert u de poort waar de GPS op is aangesloten en klik op Start GPS Ontvanger. Selecteer in de AIS kolom (2.) de poort van de AIS en klik op Start AIS Ontvanger. Als het goed gaat dan begint boven beide knoppen een balke te knipperen en verschijnt de GPS positie in de balk bovenaan.
Vergeet u niet om het vinkje bij Gebruik AIS Targets aan te zetten anders verschijnen de andere schepen niet op de kaart (5.).
Alleen een AIS Transponder
Selecteer de AIS en start deze net als in de paragraaf over alleen een AIS ontvanger. Om het GPS signaal van de AIS te gebruiken selecteert u het vinkje bij de optie Gebruik GPS Data (3.). Als de GPS van de AIS goed werkt of het signaal van de aangesloten GPS via de AIS goed binnenkomt moet de positie in de balk bovenaan verschijnen. Schakel nu naar de kaart en ook de AIS Targets moeten verschijnen.
Geeft uw AIS Transponder het signaal van de GPS niet rechtstreeks door (als $GPS NMEA zin) dan kunt u het Own Ship signaal (VDO) gebruiken om uw eigen positie toch in de Waterkaarten te tonen. Zet dan het vinkje bij Gebruik GPS Data uit en het vinkje bij Gebruik Own Ship Data aan (3.).
Vergeet u niet om het vinkje bij Gebruik AIS Targets aan te zetten anders verschijnen de andere schepen niet op de kaart (5.).
GPS én AIS Transponder
Heeft u een losse GPS die aan de PC gekoppeld is en een AIS Transponder dan kiest u het beste om de GPS te gebruiken voor de positiebepaling en het GPS signaal van de AIS niet te gebruiken. Zet dan het vinkje bij Gebruik GPS Data en Gebruik Own Ship Data uit (3.).
Vergeet u niet om het vinkje bij Gebruik AIS Targets aan te zetten anders verschijnen de andere schepen niet op de kaart (5.).
AIS via TCP
Als u een boordnetwerk heeft dan is het mogelijk om via TCP (via een netwerkaansluiting of via Wifi) uw pc te koppelen met met boordnetwerk. Vanaf versie 0.11.01 (1e update 2020) is het mogelijk om de Waterkaarten software via TCP te koppelen. In het daarvoor bestemde vak kunt u het IP adres en de poort van uw boordnetwerk invoeren. Een IP Adres ziet er bijvoorbeeld zo uit 127.0.0.1 en de poort is een geheel getal. bijvoorbeeld 8008. De netwerkpoort is niet hetzelfde als een USB, Compoort of seriële poort waarop de GPS of AIS direct op de PC kan worden aangesloten. Raadpleeg dus de documentatie en instellingen van uw boordnetwerk, wifi of multiplexer om het IP Adres en de poort in te stellen (4.).
Na het instellen van het juiste IP Adres en de poort kunt u de communicatie met het boordnetwerk starten. Vergeet u niet om het vinkje bij Gebruik AIS Targets aan te zetten anders verschijnen de andere schepen niet op de kaart (5.).
AIS Targets op de kaart en in de lijst
In de meest linker kolom naast de kaart staan de iconen voor de almanak, routebibliotheek ed.. Onder het symbool van de rekenmachine vindt u de icoon voor AIS Targets. Klik hier op en u ziet de lijst van alle AIS Targets die worden ontvangen. Deze lijst kan langer en korter worden. Op de kaart zelf worden de AIS Targets getoond als groen bolletje als het betreffende schip stilligt en als een driehoekje met richtingsindicator als het schip vaart.
- AIS is afhankelijk van radioontvangst op een specifieke
frequentie (VHF). Elk schip met een AIS Transponder zendt met
een kleine tussenpauze een signaal uit met daarin oa. gegevens
over het schip, de positie, snelheid etc.. De Waterkaart
software volgt de internationale aanwijzingen rondom AIS. Houdt
u daar rekening mee.
- AIS is een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid die
u buiten op het water ziet. Niet alle schepen hebben AIS.
Signalen kunnen wegvallen. En een AIS signaal kan ook verkeerde
informatie bevatten. AIS is zeer nuttig en betrouwbaar, maar
houdt u altijd rekening met de beperkingen van de techniek en
vertrouw dus nooit op AIS alleen. Hou altijd goede uitkijk en
gebruik alle middelen die u ter beschikking staan.
- De AIS standaard schrijft voor dat als van een target een
aantal minuten geen nieuw signaal wordt ontvangen dit niet meer
in beeld getoond moet worden. Het schip is er natuurlijk nog
steeds, maar het signaal wordt niet ontvangen.
- Een schip vaart niet een constante koers en snelheid. Tussen
ontvangst van het ene signaal en het volgende kan er dus iets
verandert zijn. De Waterkaart software geeft letterlijk weer wat
ontvangen wordt. Een target wordt pas weer opnieuw getekend als
ook nieuwe informatie is ontvangen. Wordt er even niets
ontvangen dan blijft de target dus op dezelfde plaats.
- Er bestaan twee soorten AIS Transponders. Model A en B.
Model A wordt voornamelijk door de (grotere) beroepsvaart
gebruikt en schepen die verplicht AIS moeten hebben. B
Transponders zijn vaak recreatievaart en zenden uit op een iets
andere wijze en met een minder sterk signaal. U zult zien dat
een A Transponder over langere afstand te ontvangen is en dat
dichtbijzijnde schepen met een B Transponder pas later in beeld
verschijnen en ook eerder weer uit beeld verdwijnen.
- Schepen moeten ook zelf handmatig informatie in de AIS programmeren. Dat kan via software die bij de AIS zit of via het kastje van de AIS zelf. Dat is dus meestal mensenwerk en er kunnen fouten in deze informatie zitten. Alleen informatie over positie, snelheid, koers en eventuele koersverandering worden automatisch van de GPS of andere apparatuur gepakt en uitgezonden.
AIS is een fijn hulpmiddel. Doe er uw voordeel mee. Er bestaan veel merken en modellen. Wij kunnen ze helaas niet allemaal testen en u dus ook niet ondersteunen bij het aansluiten.